Արտակարգ իրավիճակները որորշակի օբյեկտում կամ տարածքում բնական և էկոլոգիական աղետների,զանգվածային հիվանդությունների,հնարավոր հակառակորդի կողմից խոցման ժամանակակից միջոցների կիռարման հետևանքով,մարդկանց կյանքի և գործնեության խախտումն է,որը հանգեցնում է կամ կարող է հանգեցնել մարդկային և նյութական կորուստների:
Արտակարգ իրավիճակները կարելի է տարբերել ըստ՝
- Տևողության (կարճատև,միջին,երկարատև)
- Կանխատեսման հնարավորության (կանխատեսելի,մասնակի կանխատեսելի,ոչ կանխատեսելի)
- Ընգրկման մասշտաբի (տեղային,տարածքային,ազգային և գլոբալ)
- Կանխարգելման հնարավորության (կանխարգելի,մասնակի կանխարգելի,ոչ կանխարգելի)
- Ծագման առաջացման (առաջնային,երկրորդային)
Բնական բնույթի աղետներ
Բնական բնույթի արտակարգ իրավիճակները բնույթան այնպիսի երևությներն են, որոնք երբեմն կանխարգելել հնարավոր չէ: Բնական աղետները բաժանվում են հետևյալ խմբերի՝
Երկրաբանական վտանգավոր երևույթներ՝
- Երկրաշարժեր
- Հրաբուխի ժայթքումներ
- Սողանքներ
- Փլուզումներ
- Սելաֆներ
- Հեղեղներ
- Լանջային լվացումներ:
Օդերևութաբանական և ագրոօդերևութաբանական վտանգավոր երևությներ՝
- Փոթորիկներ
- Մրրիկներ
- Մրրկասյուններ
- Փոթորկանքներ
- Ամպրոպ, ուժեղ կայծակ
- Ուժեղ անձրև
- Ուժեղ մերկասառույց
- Ուժեղ սառնամանիք
- Ուժեղ ձնամուղ
- Ուժեղ շոգ
- Ուժեղ մառախուղ
- Երաշտ
- Ցրտահարություն
Հիդրոլոգիական վտանգավոր որևույթները հիմնականում ջրի հետ կապված աղետներն են՝
- Ջրհեղեղներ
- Մակընթացային ալիքներ
- Ջրհոսներ
Բնական հրդեհներ
Բացի բնական աղետներից լինում են նաև էկոլոգիական բնույթի արտակարգ վիճակներ:
- Նրանք կապված են նստվածքների, օզոնային շերտի կեխտոտման, երկրի հողային մասի սարքերով: Կարող են լինել նաև, մթնոլորտի հատկությունների խախտման, օդային ծավալի փոփոխման, սահմանային թույլատրելի նյութերի կոնցենրտացիայի մթնոլորտում բարձրացմամբ, քաղաքային աղմուկի թույլատրելի չաձի բարձրացմամբ:
- Արտակարգ իրավիճակները կարող են լինել նաև կապված ցամաքի վիճակի փոփոխմամբ՝ հողային մասի և ընդերքի: Դրանք մեծ քանակներով նստվածքներն են, երկրակեղևի փլուզումները՝ որոնք արհեստականորեն ստեղծվում են մարդկության կողմից, այսինքն աշխատանքներն են երկրի ընդերքում:
Արտակարգ վիճակները կապված են լինում նաև հիդրոմակերևույթի հետ: Խմելու ջրի ոչ բավարարվածության շնորհիվ, որը կարող է տեղի ունենալ ջրամբարների ախտոտվածության հետևանքով և նրա պակասելիությամբ: Կարող է լինել բիոսֆերային փոփոխությամբ՝ տարբեր տեսակի բույսերի և կենդանիների անհետացմամբ, որոնք մեծ ազդեցություն են թողնում ապրելակերպի վրա: Լայն ծավալով բույսերի ոչնչացմամբ, կենդանիների զանգվածային մահացելիությամբ և բիոսֆերային կտրուկ փոփոխությամբ, որը կարող է բերել ռեսուրսների անվերականգմանը:
Ռազմամարզական բլոգ 